facebook logotwitter logoinstagram logo

In line with Welsh Government regulations

St Davids Cathedral is open for visitors from 10am to 5pm Monday to Saturday, and 1pm to 5pm on Sundays
We have daily services see here
In accordance with Welsh Government legislation, all adult visitors must fill in a Track and Trace form when they arrive.
During busy times please be aware you could be asked to wait before you are allowed entry into the Cathedral.
Everyone entering the Cathedral must wear face-masks, unless they can show an exemption certificate or other authorisation.
Evening Prayer is daily at 6pm
Sunday Eucharists or Mattins at 8:30am and 11:15am, Sunday Evening Prayer at 6:00pm
The choir are now on Summer holidays, no choral services until September

Llyfrgell

Llyfrgell y Gadeirlan

 Image of the Library

Crair Canoloesol o Dyddewi i’w arddangos yn yr Amgueddfa Brydeinig yn Haf 2021

Rhoddir benthyg un o’i baglau esgobion o’r 12fed Ganrif gan Eglwys Gadeiriol Tyddewi I’r Amgueddfa Brydeinig fel rhan o arddangosfa bwysig yr haf ‘Thomas Becket: llofruddiaeth a sancteiddrwydd’. Cynhelir yr arddangosfa yn Llundain o ganol Mai 2021 tan 22 Awst 2021.

Bu’r fagl esgob yn un o sawl eitem canoloesol a ddatgelwyd yn 1865 yn ystod Gwaith atgyweirio gan y pensaer George Gilbert Scott i gryfhau tŵr bregus y Gadeirlan. Daethpwyd o hyd i faglau esgobion, yn ogystal â modrwyau a chwpanau cymun ym meddau Richard de Carew (Esgob Tyddewi 1256-1280) a Thomas Beck (Esgob Tyddewi 1280-1293).

Thomas Becket: llofruddiaeth a sancteiddrwydd yw’r arddangosfa gyntaf o bwys yn y DU am fywyd, marwolaeth ac etifeddiaeth Thomas Becket. Ysgytwodd y canol oesoedd gan ei lofruddiaeth greulon yng Nghadeirlan Caergaint yn 1170. Darlunir 500 mlynedd o hanes, o esgyniad rhyfeddol Thomas Becket o ddechreuad di-nod i fod yn un o’r ffigyrau amlycaf yn Lloegr y Normaniaid, i’w etifeddiaeth barhaol yn ystod y canrifoedd ar ôl ei farwolaeth. Defnyddir casgliad o 100 o eitemau arbennig yn cynnwys benthyciadau gwerthfawr o fannau gwahanol yn y DU ac Ewrop. Dengys y fagl esgob o Dyddewi o’r 12fed ganrif esiampl o grefftwaith eglwysig a ddefnyddiwyd yn ystod cyfnod Becket ei hun.

Archesgob Caergaint rhwng 1162 a 29 Rhagfyr 1170, llofruddiwyd Becket gan filwyr Harri’r Ail yng nghanol gwasanaeth y Gosber yng Nghadeirlan Caergaint. Ffraeodd Becket â Harri ynglŷn â rheolaeth y brenin dros yr eglwys. Bu Harri’r Ail yn gyfrifol am rwystro penodiad Gerallt Gymro fel Esgob Tyddewi. Yn ei le, penodwyd y mynach Normanaidd Peter de Leia, a fu’n gyfrifol am ail-adeiladu’r Eglwys Gadeiriol yn 1181, gan y brenin. Brwydrodd Harri (heb fawr o lwyddiant) yn erbyn yr Arglwydd Rhys, rheolwr Deheubarth a de Cymru. Claddwyd Gerallt Gymro a’r Arglwydd Rhys yn Eglwys Gadeiriol Tyddewi.

Gwnaethpwyd pererindod i greirfa Dewi Sant yn Nhyddewi ar 29 Medi 1171, llai na flwyddyn ar ôl llofruddiaeth Thomas Becket. Croniclir yr ymweliad yn Brut y Tywysogion. Cofnodir 850 mlynedd oddi ar y digwyddiad hwn yn Eglwys Gadeiriol Tyddewi ym Medi 2021. Daeth Tyddewi yn gyrchfan pererinion ar ôl datganodd y Pab Calixtus II yn 1123 mai dwy bererindod i Dyddewi oedd yn cyfateb ag un i Rufain. Cofnododd Gerallt ail ymweliad y Brenin i Dyddewi y flwyddyn ganlynol ar 1 Ebrill 1172. Mae gan yr Eglwys Gadeiriol gapel wedi’i gysegru i Sant Thomas Becket, sydd o bosibl ar safle ymweliad y Brenin i’r adeilad hŷn.

Roedd y 12fed ganrif yn gyfnod pwysig yn hanes Cymru, gyda’r newid o reolaeth gan dywysogion brodorol y Cymry i’r frenhiniaeth Normanaidd a Seisnig. Mae’n bleser gennym i rannu hanes ein Heglwys Gadeiriol yn y cyfnod canoloesol, wrth roi benthyg un o’n trysorau i’r Amgueddfa Brydeinig am rai misoedd. Mae’n fraint i gyfrannu at yr arddangosfa neilltuol hon am fywyd, llofruddiaeth a dylanwad parhaol Sant Thomas Becket.

Daw’r fagl esgob yn ôl i Dyddewi ar ddiwedd yr arddangosfa. Ar ôl hynny mi fydd i’w gweld yn gyhoeddus yn Nhrysorfa’r Eglwys Gadeiriol. Gwelir gwefan y Gadeirlan www.StDavidsCathedral.org.uk am wybodaeth i ymwelwyr I’r Eglwys Gadeiriol dan gyfyngiadau diogelwch COVID-19.

 

HANES 

Roedd efengylau a llyfrau goliwiedig eraill yn y llyfrgell.

Ysgrifennodd Rhygyfarch, mab yr Esgob Sulien, hanes bywyd Dewi Sant tua 1180.

Dinistriwyd llawysgrifau adeg y Diwygiad (16eg ganrif) a'r Rhyfel Cartref (17eg ganrif).

Dinistriwyd cofnodion diweddarach gan lifogydd.

HEDDIW

Ceir casgliadau yn y Llyfrgell a oeddent yn eiddo i ddeoniaid, esgobion, a chlerigwyr. Maent yn dyddio yn ôl i'r unfed ganrif ar bymtheg.

Parheir i ychwanegu llyfrau a deunyddiau eraill at gasgliad y Llyfrgell. Maent yn ymwneud yn bennaf â Dewi Sant, Tyddewi, Cymru a hanes yr Eglwys yng Nghymru.

Ceir hefyd casgliad o ffotograffau lleol a rhai yn gysylltiedig â'r Eglwys Gadeiriol yn dyddio yn ôl i'r bedwaredd ganrif ar bymtheg ynghyd â Chofrestri Plwyf.

 

YSTAFELL 

Hwn yw'r cabidyldy o'r 14eg ganrif a godwyd gan yr Esgob Gower.

Arferai clerigwyr yr eglwys gadeiriol gyfarfod yma.

Yn ystod y 18fed a'r 19eg ganrif defnyddiwyd y lle fel ysgol ramadeg. Ceir lle tân arbennig gyda lle i ddal lampau, seddi yn y ffenest a piscina i olchi dwylo.

Roedd 'na dŷ bach canol oesol yn arfer bod mewn un cornel o'r ystafell

Bwrdd Ymchwilio'r Llyfrgell

PETHAU DIDDOROL 

Print o William Laud, Archesgob Caergaint, ac ar un adeg yn Esgob Tyddewi. Fe'i dienyddiwyd yn 1645 oherwydd ei gydymdeimlad â syniadau Catholig.

Map John Speed o Gymru 1610. Cwpan pren (i'r dde o'r silff ben tân).

Cerfiad pren gwalch y penwaig, Gwobr Gymunedol y Parc Cenedlaethol am lwyddo i atal sefydlu “Radar tros y gorwel” a fwriadwyd ar gyfer maes awyr Tyddewi yn 1991.

Y piscina